Bilindiği gibi eğilim programının öğeleri hedefler,
içerik, öğrenme-öğretme süreçleri ve ölçme- değerlendirmedir.
Bu öğeler arasında dinamik ilişkiler bulunmakta
ve bir öğedeki değişildik diğer öğeleri de etkilemektedir.
Hedefler, diğer öğelere başlangıç noktası
olma özelliği taşıdığından ayrı bir öneme sahiptir.
Hedeflerin doğru belirlenmesi, belirlendiği şekilde
öğrencilere kazandırılmaya çalışılması, ölçmelere yol
göstermesi ve değerlendirmede ölçütler takımı olarak kullanılması tutarlı bir eğitim programının elde edilmesi
için bir zorunluluktur.
Hedeflerin belirlenmesinde kolaylaştırıcı ve yol
gösterici olması bakımından 1950-60’lı yıllarda ortaya
çıkarılan taksonomiler bütün dünyada ilgi görmüş ve
çeşitli eleştirilere rağmen vazgeçilemez bir araç haline
gelmiştir. Özellikle Bloom ve arkadaşları tarafından
hazırlanan Bilişsel Alan Taksonomisi (1956), 48 yıl
önce yayımlandığından bu yana dünyada 22 dile
çevrilmiştir.
Öğrenmenin birçok tanımı vardır ancak temel
anlamıyla öğrenmek; deneyimler,eğitim ve öğretim sonucu davranışta meydana gelen
kalıcı değişiklik olarak tanımlanabilir. Her insanın algı biçimi,öğrenme stili
kendi içerisinde farklılık gösterir. Kimimiz okuyarak öğrenirken kimimiz
deneyimleyerek çözerek öğreniriz. Aynı zamanda zeki bir insanla,normal bir
insanın da öğrenme şeklinin farklı olduğu görülür. Yaşla da farklılık gösteren
öğrenme şekilleri her bireyin algı düzeyinin ve şeklinin farklı olduğunu
göstermeye yetiyor.
Bloom taksonomisi de öğrenmenin birden fazla
çeşidi olduğunu söyler ve eğitim aktivitelerinin üç alanını şöyle belirler;
1. BİLİŞSEL TAKSONOMİ
Bu taksonomi çeşidi bilgi ve zihinsel
becerilerin gelişimini içerir. Bloom’a göre öğrencilerin düşünme seviyeleri en
basitten en karışığa doğru altı seviyeden oluşmaktadır.
Bilgi : Önceden edinilen bilginin
hatırlanması ve tanımlanması yani geri çağırınım olarak adlandırılabilir.
Kavrama : Yorumlama,başka sözcüklerle
tanımlama,diğer biçimdeki malzeme ve materyallere dönüştürme ,problem yorumu
olarak özetlenebilir.
Uygulama : Önceden edinilen bir bilgiyi
yeni koşullarda kullanabilmek olarak özetlenebilir.Matematik problemlerini bu
kategoride ele alabiliriz.
Analiz : Elde olan verilerden mantıklı
çıkarımlar yaparak çözmek,sonuç odaklı inceleme işlemi yapmak olarak
özetlenebilir.
Sentez : Parçaları birleştirerek bütüne
ulaşmak olarak adlandırılabilir.
Değerlendirme : Sorgulama diyebiliriz
kısaca,bir bilgiyi doğru kriterleri seçerek sorgulamak.
2. DUYGUSAL TAKSONOMİ
Bu alanı değerlendirirken
hislerin,tavırların,motivasyon ve heyecan gibi duygusal halleri içerdiğini
bilmeliyiz.
Bu alanın sınıflandırılması da şu şekilde
oluyor; alma olgusu,olguya cevapvermek, değerlendirmek, organizasyon ve
karakterize etmek.
Alma Olgusu : Seçicilikte dikkat,
farkındalık.
Olguya cevap vermek : Edinilen bilgiye dair
sorulara yanıt vermek,cevaplamada itaat.
Değerlendirmek : Sosyal çevrede varlığını
planlarıyla gösterir, sonuca ulaşmak için plan yapar,başlatır,sürdürür,takip
eder
Organizasyon : Değerleri
karşılaştırma,değerlendirme ve sentez yapmak
Karakterize etmek : Grup çalışmalarında
başarılı,bağımsız çalışmada güven duyan tavırda,davranışlarını kontrol eder.
3. PSİKOMOTOR ALAN
Algı : Kısaca bir adım sonrasını tahmin
etme olarak adlandırabiliriz ya da adım-sonuç ilişkisini kurabilmek
Yerleştirmek : Üretme sürecinin adımlarını
sırasıyla belirler, hareket etmeye hazırlık denebilir.
Güdümlü yanıt : Pratik yapmak, deneyimlemek
olarak özetlenebilir.
Mekanizma : Yeni öğrenilecek olan bilgiyi
ve beceriyi kavramada ara safha olarak adlandırılır.
Karmaşık açık cevap : Edinmiş olduğu
bilgilerle yeni bilgileri harmanlayarak otomatik performansla direk hareket
etmek.
İcat etme : Edinmiş olduğu verilerle yeni
verilere ulaşmak.
BLOOM TAKSONOMİSİ YENİLENMİŞ HALİ
Taksonominin ortaya çıkış yılı olan 1956 yılından bugüne her
alanda pek çok değişiklik ve yenilik gerçekleşti. Bu değişim ve yeniliklerin “eğitim”
kavramını etkilemesi de kaçınılmazdı. Bugün eğitimciler “öğretme ve öğrenmenin”
düşünmekten daha fazlasını içerdiği kabul ediyor. Bloom Taksonomisi; üst düzey
bilişsel bilgileri tam olarak ifade edememesi, güncel bazı meselelerin
taksonomi ile bağdaştırılamaması ve değerlendirme basamağında ortaya çıkan
güçlükler gibi nedenlerden ötürü Anderson ve Krathwohl önderliğinde bir çalışma
grubu tarafından revize edildi ve günün ihtiyaçlarına cevap veren bir hale
getirildi.
NEDEN YENİLENMİŞTİR?
1956 yılından
itibaren yenilik ve değişiklik kavramı "eğitim" kavramını
etkilemiştir. Bloom Taksonomisi; üst düzey bilişsel bilgileri tam olarak ifade
edememesi, güncel bazı meselelerin taksonomi ile bağdaştırılamaması ve
değerlendirme basamağında ortaya çıkan güçlükler gibi nedenlerden ötürü
Anderson ve Krathwohl önderliğinde bir çalışma grubu tarafından değişim
sürecine uğradı ve günün ihtiyaçlarına cevap veren bir hale getirildi.
Bloom'un bilişsel taksonomisi altı kattan oluşmaktadır.
Eğitimde öğrencilerin üst düzey düşünme becerilerini geliştirmek ve teşvik
etmek için kullanılmaktadır. Bloom taksonomisi, en basit bilişsel öğrenmeden en
derin öğrenmeye doğru altı seviyeden oluşmaktadır. Bloom öğrenme sürecinde her
öğrencinin algısının farklı olduğunu savunmuştur. Buna bağlı olarak bireylerin
düşünme seviyelerinde de farklılıklar olacağını düşünerek çalışmalar yapmıştır.
Bu düşünme seviyeleri bilişsel alana göre sınıflandırarak Bloom Taksonomisini
günümüz eğitsel uygulamalarına uyarlamıştır. Bu çalışmaların tamamına
"Bloom Dijital Taksonomisi" denilmektedir.
Kaynakça
* http://download.intel.com/education/Common/tr/Resources/DEP/skills/Bloom.pdf
* http://orman.istanbul.edu.tr/wp-content/uploads/2014/01/Prof_Dr_Yusuf_Gunes_2.pdf
* http://www.jasstudies.com/Makaleler/244221040_5-Do%C3%A7.%20Dr.%20%C3%96mer%20F.%20TUTKUN-Zeynep%20Demirta%C5%9F.pdf
* http://serifeyurtseven.blogspot.com.tr/2016/04/bloom-taksonomisi.html
* http://www.teachthought.com/critical-thinking/blooms-taxonomy/blooms-digital-taxonomy-verbs-21st-century-students/
Kaynakça
* http://download.intel.com/education/Common/tr/Resources/DEP/skills/Bloom.pdf
* http://orman.istanbul.edu.tr/wp-content/uploads/2014/01/Prof_Dr_Yusuf_Gunes_2.pdf
* http://www.jasstudies.com/Makaleler/244221040_5-Do%C3%A7.%20Dr.%20%C3%96mer%20F.%20TUTKUN-Zeynep%20Demirta%C5%9F.pdf
* http://serifeyurtseven.blogspot.com.tr/2016/04/bloom-taksonomisi.html
* http://www.teachthought.com/critical-thinking/blooms-taxonomy/blooms-digital-taxonomy-verbs-21st-century-students/
